Hof van Heden, Hoogvliet, Rotterdam

Hof van Heden - Bron: atelier GROENBLAUW

In het kader van een Co-Housing project is in Hoogvliet Rotterdam een bijzonder project ontstaan. Geïnitieerd door de stichting WiMBY (Welcome in My Backyard!) is in samenwerking met Vestia een bewonersgroep de mogelijkheid geboden hun woonproject mee vorm te geven.

De bewoners van Hof van Heden hielpen bij de aanleg van de 'gemeenschappelijke tuin' © Rob van der Steen

Een groep toekomstige bewoners was al bij de architectenselectie betrokken. Door hun visie op de bouwopgave en het vormgeven van het groepsproces is opMAAT, nu atelier GROENBLAUW, als architect gekozen. Op basis van de visie en de uitkomsten van de workshops is met de toekomstige bewoners het plan vormgegeven en afgerond. Randvoorwaarden voor het ontwerp waren de locatie en een stedenbouwkundige visie die een blokrandbebouwing langs de Horsweg vereiste, het budget en de woningdifferentiatie die door Vestia was bepaald: 28 appartementen en 32 grondgebonden woningen. Er zijn sociale huur- en koopwoningen gerealiseerd.

Proces

Het participatieproces is gestart met zaterdagworkshops over de stedenbouwkundige vormgeving, later over het ontwerp van de woningen en parallel hieraan workshops over de inrichting en vormgeving van de gemeenschappelijke tuinen. Naast de zaterdagworkshops waren er nog presentaties van de uitwerking van de plannen door de architecten. De bewoners vormden werkgroepen die uitzochten hoe de werving van bewoners, het beheer van de tuinen en de verenigingscontracten gerealiseerd moesten worden.

- Bron: atelier GROENBLAUW
Tijdens workshops konden bewoners hun mening geven over het stedenbouwkundig plan. - Bron: atelier GROENBLAUW

Gezien de ambities van de bewoners en de architecten met betrekking tot duurzaamheid, is al aan het begin van het planproces contact gezocht met gemeentewerken Rotterdam. Zo is het gelukt om een wadi, een regenwatervijver en bovengrondse hemelwaterafvoer te realiseren, en een groot deel van de bestrating uit de sloop te hergebruiken. Gemeentewerken heeft in het verdere proces de uitwerking van het duurzame plan ondersteund.

Na afronding van het stedenbouwkundige en architectonische ontwerp, dat voorzag in de hoofdlijnen van het tuinontwerp, hebben de bewoners samen met een ecologische hovenier het beplantingsplan ontworpen en meegeholpen bij het aanleggen. De bewoners spelen ook de hoofdrol in het beheer. Sporadisch worden ze ondersteund door de hovenier.

Het uitzonderlijke concept met gemeenschappelijke tuinen, kleine privétuinen zonder erfafscheidingen, gemeenschappelijke bergingen, bovengrondse hemelwaterafvoer en buffering kon alleen slagen door de bewoners, gemeentewerken en de woningbouwvereniging in het hele besluitvormingsproces te betrekken. Door gezamenlijk op bezoek te  gaan bij succesvolle projecten zoals EVA-Lanxmeer werden twijfelaars overtuigd van de kwaliteit van het concept.

In de tuinen van dit project zijn twee kwaliteitseisen gerealiseerd. Er zijn speelplekken met een grote zandbak en een waterpomp in de buurt van de grondgebonden-woningen geplaatst waar voornamelijk families met kinderen wonen. In een rustiger gedeelte, in de oksel van de appartementen, is een regenwatervijver geplaatst.

Langs het plein is een jeu-de-boulesbaan aangelegd.

Naast de individuele woningen is er ook een gemeenschapshuis met het centrale plein ervoor gerealiseerd. Langs de paden zijn stapelmuurtjes van bij de sloop vrijgekomen materiaal door de bewoners aangelegd.

Tussen het gemeenschapshuis en de bebouwing langs de Horsweg is de begroeide wadi aangelegd.

Nu het project sinds 2009 in gebruik is, blijkt het uitstekend te werken. Hier kon door een uitermate integrale aanpak vanaf het begin van het project zonder extra kosten een sociaal en ecologisch duurzaam project gerealiseerd worden.

Naast het afkoppelen van het regenwater, de ecologische tuininrichting en het ecologisch beheer is een EPC van 0,6 gerealiseerd. Ook zijn er duurzame materialen zoals kalkzandsteen, gemodificeerd hout, gedeeltelijk vlaswolisolatie en ecologische verven toegepast. De woningen worden natuurlijk geventileerd en zijn extra goed geïsoleerd.

Hof van Heden - Bron: atelier GROENBLAUW