© De Urbanisten

Agniesebuurt Rotterdam

Data

  • Locatie: 
    Agniesebuurt Rotterdam
  • Start jaar: 
    2016
  • Adviseur: 
    Annemarij de Groot, Gemeente Rotterdam

Printen

De wijk

De Agniesebuurt is een wijk in het noorden van Rotterdam met zo’n 4300 inwoners. Het gebied van de Agniesebuurt werd in 1880 bebouwd. In de Tweede Wereldoorlog werd een deel van de Agniesebuurt verwoest. Tijdens de wederopbouw kreeg het gebied de bestemming winkels, kantoren, bedrijven en bijzondere bebouwing. Hierdoor kreeg de Agniesebuurt onder andere het bedrijventerrein het Zomerhofkwartier (ZOHO). In het ZOHO strijken diverse ondernemers neer die het leuk vinden om een bijdrage te leveren aan een levendige buurt. Door ruimte te krijgen voor initiatieven in de wijk, heeft dat geleid tot verschillende evenementen, activiteiten en horecaondernemingen en tot investeringen in gebouwen of de buitenruimte.

Steeds meer stortbuien

Door de verandering van het klimaat regent het steeds vaker en harder. Deze zogenaamde stortbuien zien we de laatste jaren al steeds meer. Op sommige plaatsen in de Agniesebuurt zijn hierdoor nu al problemen: er blijven grote regenplassen op straat staan, tuinen en kelders staan onder water en in een aantal huizen komt het vuile water terug uit de afvoer. Ook stroomt vervuild water weg in de singels. Als we nu niets doen, worden deze problemen alleen maar erger. Het is belangrijk dat we hier in onze plannen rekening mee houden.

19e eeuwse stadswijken, zoals de Agniesebuurt, die dichtbebouwd zijn met veel verharding en met relatief weinig open water en groen zijn kwetsbaar voor de gevolgen van klimaatverandering zoals bijvoorbeeld extreme neerslag. Gezien de ligging van Rotterdam beneden de zeespiegel, moet iedere regendruppel die valt worden afgevoerd of vastgehouden. Ten aanzien van het afvoeren lopen we nu tegen onze maximale capaciteit (grotere buizen en pompen) aan, dus moeten we het zoeken in andere oplossingen.

Aanleiding

Vanuit het Waterplan 2, Gemeentelijke Rioleringsplan en de  Rotterdamse Adaptatie Strategie zetten we in op adaptieve maatregelen waarmee het regenwater wordt vastgehouden en vertraagd wordt afgevoerd. In deze kwetsbare gebieden streven we naar een waterrobuuste inrichting van gebouwen en openbare ruimte. De exacte maatregelen verschillen per gebied en zijn afhankelijk van de specifieke kenmerken van de wijk, zoals de verhouding tussen verharding, water en groen, de grondslag, de grondwaterstand, het type rioolstelsel en uiteraard het functioneren van het watersysteem.

Rotterdamse adaptatie stragie

Riolering

De riolering die er ligt is oud en op verschillende plaatsen lek. Ook is het een gemengd stelsel, wat betekent dat vuil en schoon water samen afgevoerd worden. Dit is vanuit duurzaamheidsprincipes niet wenselijk, maar ook niet omdat een neveneffect is dat bij hevige regenbuien het gemengd rioolwater terug kan stromen uit de afvoer en in de singel.

Buitenruimte

Ook de buitenruimte van de Agniesebuurt is aan een upgrade toe. Het straatbeeld is erg ‘stenig’ en de straten en stoepen zijn flink verzakt. Als het riool vervangen wordt, kan meteen integraal onderhoud worden uitgevoerd.

Verhouding verhard/onverhard © De Urbanisten

Klimaatadaptieve inrichting

De riolering in de Agniesebuurt wordt vervangen. Er wordt een vuilwaterstelsel aangelegd en het hemelwater wordt zo veel mogelijk afgekoppeld. De ambitie is om 100% van het hemelwater lokaal te bergen, door ondergrondse en bovengrondse maatregelen zoals bijvoorbeeld waterpasserende verharding en infiltratiekratten. In de openbare ruimte worden maatregelen getroffen, waar zowel het openbare gebied als het overgrote deel van het verharde terrein van de particuliere eigenaar op afgekoppeld kan worden. Tevens wordt er meer/kwalitatief beter groen toegepast, wat een positieve bijdrage heeft tegen zowel piekbuien als hitte, en tevens ook bijdraagt aan een fijnere leefomgeving.

ambitie voor een klimaatbestendige wijk © De Urbanisten

Lerende aanpak

De klimaataanpak in bestaande stadswijken staat nog in de kinderschoenen. Rotterdam, maar ook andere steden kunnen hier veel van leren. Het project moet dan ook beschouwd worden als een ‘lerend’ project, een pilot voor dit soort wijkaanpakken in Rotterdam en ook voor Sponge-partners om van te leren. Dat geldt voor de fysieke aanpak, de organisatie van het project en ook voor de participatie. Dat betekent dat je ook dingen kunt doen die niet meteen goed gaan. We hebben het hier in alle openheid over, monitoren de situatie goed, spreken elkaar aan op zaken en bouwen ‘escapes’ in voor het geval er ongewenste gevolgen zijn. Een lerend project betekent ook dat we het onderzoeksmatig goed aanpakken: duidelijke omschrijving maken van wat we willen leren en daar op monitoren, rapporteren en bijsturen.

Wijkcommunity

Om het proces te faciliteren creëren we een ‘wijk community’ waar alle belanghebbenden de kans hebben om in te brengen, mee te doen of mee te lezen. De community bestaat online en offline. In de wijk community gaan we met belanghebbenden stap voor stap aan de slag met verschillende onderwerpen, die komen kijken bij de aanpak.   Samen met de belanghebbenden bepalen we het eerstvolgende onderwerp dat besproken, toegelicht, onderzocht of uitgewerkt moet worden. Belanghebbenden die dat willen, kunnen bij alle stappen aansluiten, maar dat hoeft niet. De communicatieaanpak en online community zorgen ervoor dat men ook de inbreng en opbrengsten van groepen kunt meekrijgen die niet aanwezig zijn.

bewonersbijeenkomst wijkcommunity Agniesebuurt

Vervolgens gaan we met die input met elkaar aan de slag – gemeente, bewoners en anderen. We bespreken de opbrengst en nemen die mee in ons gesprek. Bij sommige sessies schuiven (onafhankelijk) experts aan, om met een frisse blik als ‘critical friend’ mee te denken en soms om nader onderzoek te doen/ initiëren/ helpen uitvragen.

Per sessie kiezen we de werkvorm die het best past bij de vraag en groep. Bij alle uitvragen koppelen we terug wat met die inbreng gedaan is, hoe het afgewogen is. Sowieso communiceren we open en regelmatig over alle zaken en delen we de informatie online. Waar het vertrouwelijke informatie betreft, bepalen we met elkaar hoe we daar mee omgaan.

Monitoringsgroep

Binnen de wijk community is er één vaste groep van belanghebbenden die gedurende langere tijd de resultaten monitort en op basis daarvan adviezen geeft.

participatieproces