waarom?

De stad Antwerpen gaat in samenwerking met waterautoriteit De Vlaamse Waterweg NV, de dijk op de linkeroever van de Schelde verhogen om eventuele overstromingen – als gevolg van de klimaatsverandering –  te voorkomen. De stad Antwerpen, als partner in het Europese ‘Interreg Noordzee Regio’-programma BEGIN, krijgt Europese financiële steun voor de realisatie van deze infrastructurele ingreep.

Wat?

De stad Antwerpen zal de dijk op Linkeroever verhogen over een lengte van 7 kilometer, van de gemeente Burcht tot de gemeente Zwijndrecht. De dijk zal ook verstevigd worden waar nodig.

Dit moet gebeuren met bijzondere aandacht voor de slikken en schorren langs de Scheldeoever. Die getijdennatuur is het terrein van zeldzame planten en dieren, die volgens Europese richtlijnen zo goed mogelijk beschermen. Bovendien vormen ze op Linkeroever een ideale verdedigingslijn: ze temperen de golfslag, waardoor de dijken minder druk ondervinden. Bij de werken wordt de aaneengesloten strook slikken en schorren langs de oever zo min mogelijk verstoord. Daarnaast verandert op bepaalde plaatsen de hellingsgraad van de oever om te voorkomen dat de schorren afslijten.

Voorbereidingen treffen

Het project is momenteel nog in ontwerpfase. De dijkwerken zullen gefaseerd gebeuren gezien de grote oppervlakte van het plangebied. Volgende zones komen aan bod:

Burchtse Weel

De Burchtse Weel is een waterplas die sinds 2011 aangesloten is op de Schelde. Zo is de plas omgevormd tot een slikken- en schorrengebied, dat zo goed als mogelijk beschermd wordt.

Galgenweel

De uitwateringssluis van het Galgenweel, het grootste brakwatermeer van Vlaanderen, is aan vervanging toe. Daarom trekt De Vlaamse Waterweg een nieuwe constructie op, waarna ze de oude sluis afbreken. Over een lengte van 1 kilometer nemen ze ook de dijk onder handen.

Jachthaven Linkeroever

De dijk rond de jachthaven op Linkeroever wordt opgehoogd. Ook de sluis, die de verbinding vormt tussen de Schelde en de jachthaven, is aan vernieuwing toe: een twintigtal meter noordelijker wordt een volledig nieuwe sluis gebouwd.

Ontwerpen in co-creatie: betrekken van burgers en stakeholders

Naast het verhogen van de linkeroever van de Schelde, ambieert de stad Antwerpen ook om van de buurt ‘Sint-Anneke Plage’ opnieuw de hot spot van weleer te maken. Beide ingrepen in de publieke ruimte zijn gericht op de integratie van blauwe en groene infrastructuur.

De toegangspoort tot dit gebied – het einde van de Gloriantlaan – biedt enorme mogelijkheden voor zowel recreatie als een klimaatrobuuste openbare ruimte. Om invulling te geven aan deze mogelijkheden, ging de stad af van de bereden paden met een innovatieve en co-creatieve aanpak: een Design Sprint.

Design Sprint

Een design sprint is een kort, zeer gefocust, intensief en bijna ononderbroken proces. Binnen één week werken we van een strategische uitdaging naar een prototype van een oplossing, die bovendien getest is bij externe betrokkenen. Een kernteam van zo’n 12 personen doorloopt de hele sprint van dinsdag 20 tot en met zaterdag 24 november 2018. Daarnaast zullen externe experts langskomen tijdens de sprint.

Programma

Dinsdag: Strategie

Op de eerste dag werden de krijtlijnen uitgezet. Na een inleiding tot de methode van de design sprint, het masterplan voor Linkeroever, de verschillende uitdagingen en het programma voor die week, trokken de deelnemers naar buiten om de buurt te verkennen. Een buurtwandeling verschafte inzicht in de grootte, de functies en de sfeer van de buurt, wat enkele mogelijkheden voor ontwikkeling blootlegde. De inleiding en de wandeling waren een goede manieren om het verwachtingspatroon scherp te stellen. Zo werd snel duidelijk binnen welke grenzen de ideeën voor de herontwikkeling van het gebied moesten liggen.

Nadien volgde een key note over de veelzijdigheid en meerwaarde van inclusief ontwerp bij vergroening.

Met deze lessen in het achterhoofd werden enkele ‘Wat als?’-oefeningen georganiseerd om de dag mee af te sluiten.

Woensdag: Creëren

De tweede dag ging van start met een overzicht van cases en best practices, wat de nodige stoffering bood voor de namiddag, waarin de deelnemers werden gevraagd om individueel, per duo of in groep potentiële interventies te bedenken.

Opmerkelijk wat het feit dat een ‘live action painter’ werd uitgenodigd, die de verschillende ideeën visueel omzetten om ze tastbaar te maken.

Donderdag: Gebruikerservaring en story telling

Nu er reeds verschillende ideeën circuleerden, werden de deelnemers gevraagd die voor te leggen en bespreken in groep en nadien naar synergiën te zoeken tussen de verschillende ideeën.

In de namiddag werd een presentatie gegeven over story telling, die de deelnemers moest helpen om hun ruwe ideeën in ‘customer journeys’ te gieten.

Vrijdag – Prototypes

De voorlaatste dag bestond volledig in teken van prototypes uitwerken. De prototypes in deze design sprint mondden uit in 5 journeys: 5 reeksen tekeningen, die telkens startten van een herkenbare situatie en het potentieel van de omgeving toonde voor de implementatie van recreatie en blauw-groene infrastructuur.

Zaterdag – Testen + terugkoppeling

Op de allerlaatste dag nodigde het kernteam bewoners en lokale stakeholders uit om hen de vruchten van hun arbeid te tonen en hun mee te nemen doorheen de 5 journeys. Opmerkingen over deze ideeën nauwkeurig genoteerd om de concepten verder te verfijnen doorheen het proces.